Trong sự kiện WWDC 2020 vừa qua, Apple đã giới thiệu macOS mới chính thức với tên gọi Big Sur, không phải là bản macOS 10.16 như chúng ta vẫn nghĩ mà là macOS 11. Cuối cùng, sau gần hai thập kỷ, sự ra mắt của macOS Big Sur cũng đã chấm dứt sự tồn tại của hệ điều hành OS X mà Apple ra mắt lần đầu năm 2000.

Trải nghiệm Big Sur: Liệu có nên nâng cấp

Đây là một thay đổi rất lớn, phiên bản hệ điều hành macOS mới của năm 2020 sở hữu giao diện mới với nhiều thay đổi nhất kể từ phiên bản macOS 10.10 Yosemite ra mắt năm 2014. Tên gọi mới "Big Sur" được đặt theo một vùng núi rất nổi tiếng tại California. Tuy nhiên, Big Sur mang đến nhiều tính năng hơn là chỉ một cái tên được đặt theo cách mới, mang đến một thiết kế hoàn toàn khác, tuy lạ mà quen. Lạ là vì khác nhiều so với macOS cũ, còn quen là vì phong cách thiết kế mới này gần gũi với iOS và iPadOS hơn. Dưới đây là chi tiết những thay đổi trên phiên bản macOS hoàn toàn mới này.

Tổng quan về giao diện

Theo Apple, đây là lần đầu tiên toàn bộ giao diện của macOS được thiết kế lại kể từ OS X. Hướng tới mục đích đồng bộ thiết kế với các hệ điều hành khác của Apple, macOS Big Sur đã thay đổi một loạt thiết kế, làm cho vẻ ngoài tổng thể của hệ điều hành mới này trông khác biệt gần như hoàn toàn: từ menubar, thanh dock, các icon, những chi tiết đồ hoạ khác,.. Sau 6 năm sử dụng gần như một giao diện, kể từ phiên bản 10.10 Yosemite thì bây giờ người dùng mới lại được rửa mắt với giao diện mới mẻ này.

Bộ biểu tượng trên macOS Big Sur cũng được thiết kế lại thành hình vuông với các góc được bo tròn giống iOS nhưng đổ bóng nhiều hơn để tạo hiệu ứng chiều sâu khi nhìn vào. Thanh dock đặc trưng của macOS cũng thay đổi hình dạng với các biểu tượng trông giống với iPadOS hay iOS hơn. Những icon và ứng dụng cũng được tinh chỉnh lại trông đồng bộ với hệ thống hơn.

Notification Center

Trên macOS Big Sur, thanh thông báo (Notification Center) cũng được làm mới với giao diện, cho dù thay đổi có lớn ra sao, thiết kế mới này vẫn có nhiều điểm tương đồng với iOS và iPadOS. Với tính năng mới như: gom nhóm thông báo, nhấp vào nhóm để xem từng thông báo hoặc xóa hàng loạt với dấu X ở góc phải. Phía dưới phần thông báo sẽ là các widget theo bố cục mới tương tự iOS 14 và iPadOS 14. Người dùng có thể kéo thả, chọn kích thước widget theo ý thích để thêm vào Notification Center.

Một điểm thay đổi khác đem đến trải nghiệm tốt hơn là Popup thông báo không còn chiều ngang như mọi khi mà lại có layout đứng giống như trên iPhone, iPad. Ví dụ thông báo khi mở Siri dưới đây.

Nhờ những sự đổi mới này mà bạn có thể xem thông báo và widget cùng một lúc, macOS Big Sur cung cấp cho người dùng thông tin phù hợp hơn trong nháy mắt, thuận tiện cho việc trải nghiệm hơn.

Control Center

Control Center - tính năng giúp tùy chỉnh nhanh một số thiết lập như độ sáng màn hình, âm lượng... quen thuộc trên iOS nay đã có mặt trên macOS. macOS Big Sur cho phép bạn có thể tự điều chỉnh Control Center tùy thích, bạn có thể kéo thả bất cứ thiết lập ưa thích nào lên thanh menu bar để tùy chỉnh nhanh, tận dụng lợi thế của quick access để kiểm soát những cài đặt phổ biến như WiFi và Bluetooth, phát nhạc, chuyển Dark Mode, v.v.

Safari

Không chỉ mỗi giao diện được thiết kế lại, Apple nói rằng Safari đã có những thay đổi và cập nhật lớn nhất kể từ khi ra mắt vào năm 2003. Không chỉ đơn thuần là đổi giao diện theo theme chung của toàn hệ điều hành mà ngoài ra Safari sẽ có thêm tính năng mới, tăng cường bảo mật, giúp ích cho người dùng hơn. Tuy vẫn dùng layout bố trí kiểu cũ, nhưng các thành phần trình duyệt web đã được thiết kế lại trông rất gọn gàng. Apple cho biết, so với Google Chrome, Safari trên macOS Big Sur có hiệu năng nhanh hơn 50%, tốc độ nhanh vượt trội nhưng tiết kiệm pin hơn so với mọi trình duyệt khác trên máy tính.

Giờ đây, Safari đã cho phép người dùng tùy biến trang khởi động, nghĩa là bạn có thể chọn ảnh nền cho giao diện (ảnh bạn tự chụp cũng được) và chọn những thành phần nào được hiển thị ở đó, được bổ sung thêm những mục mới như Reading List, Favorites, iCloud Tabs và Siri Suggestions.

Tab đã được thiết kế lại hoàn toàn để giúp điều hướng với Safari nhanh hơn và mạnh hơn bằng cách hiển thị nhiều tab hơn trên màn hình, hiển thị favicon (biểu tượng trang web) sẽ được hiển thị mặc định để dễ dàng xác định các tab đang mở và cho người dùng xem trước nhanh trang bằng cách di chuột qua tab. Khi đặt con trỏ chuột lên trên một tab duyệt web, người dùng sẽ thấy hình ảnh xem trước (preview) của trang web đó. Khi nhấn chuột phải vào một tab, người dùng có thêm tuỳ chọn đóng tất cả các tab nằm bên phải tab đó.

Khả năng dịch được tích hợp trong Safari sẽ dịch toàn bộ trang web sang ngôn ngữ bạn muốn (hiện tại mới có 7 ngôn ngữ). Icon này nằm ngay trên thanh địa chỉ và rất dễ để sử dụng chỉ bằng một cú nhấp chuột. Việc này cực kì tiện lợi cho những ai hay phải tìm kiếm thông tin trên các website nước ngoài.

Đây là lần đầu tiên tiện ích mở rộng (Extension) xuất hiện trên Safari, cho phép mở rộng tính năng của trình duyệt. Các Extension cho Safari sẽ có một mục riêng trên App Store của Mac hoặc bạn có thể cài đặt các tiện ích mở rộng sẵn có trên các trình duyệt khác như Chrome, Firefox, Edge và Opera vào Safari.

Apple tuyên bố rằng quyền riêng tư của người dùng vẫn sẽ là vấn đề được đặt lên hàng đầu trong khi sử dụng các tiện ích mở rộng. Người dùng có thể chọn thời điểm và trang web mà Extension Safari có thể hoạt động. Để ngăn chặn các tiện ích mở rộng do thám và đánh cắp dữ liệu cũng như tấn công dữ liệu người dùng, chúng có thể bị hạn chế ở một số trang web nhất định hoặc chỉ tab đang hoạt động. Safari cũng có thể sẽ hủy kích hoạt hằng ngày để ngăn chặn chúng truy cập lịch sử duyệt web của bạn. Apple cũng sẽ gửi nhắc nhở đến bạn khi một tiện ích mở rộng lần đầu tiên cố gắng truy cập vào một trang web. Với sự thay đổi này, Apple hy vọng rằng Safari sẽ có thể lấy lại vị thế và trở thành trình duyệt mặc định của những người dùng máy tính Apple trong thời đại mà Chrome và Edge ngày càng được ưa chuộng.

Có vẻ lần cập nhật này Apple rất chú trọng vào vấn đề bảo mật khi cho ra mắt Privacy Report, là tính năng mới để người dùng kiểm soát việc các trang web sử dụng dữ liệu như thế nào và các trình theo dõi mà Safari đang chặn. Safari cũng sẽ theo dõi tình trạng khai thác dữ liệu của trang web, đường đi của mật khẩu người dùng, đảm bảo mã hóa và bảo mật, có thể thông báo và ngăn chặn kịp thời khi có những bất thường và báo cáo đến người dùng.

iMessages và Apple Maps

iMessages và Apple Maps cũng là những ứng dụng mới trên macOS Big Sur được áp dụng Catalyst - nền tảng phát triển mới của Apple giúp ứng dụng iOS, iPadOS và macOS hoạt động mượt mà, ổn định và đồng bộ tốt hơn. Nói thêm về Catalyst, giờ đây lập trình viên có thể điều chỉnh độ phân giải màn hình gốc giúp ứng dụng hoạt động tốt hơn với macOS vốn hỗ trợ nhiều độ phân giải màn hình khác nhau.

Giống iOS, ứng dụng nhắn tin iMessages trên macOS Big Sur cũng hỗ trợ tính năng trả lời riêng một tin nhắn trong nhóm chat, cho phép đổi hình đại diện của nhóm chat, giao diện chia sẻ ảnh mới, hiển thị những danh bạ thường liên lạc...

Giờ đây, người dùng có thể ghim các cuộc hội thoại yêu thích của họ vào đầu danh sách tin nhắn của họ để truy cập nhanh và tìm kiếm đã được thiết kế lại hoàn toàn – sắp xếp kết quả thành các liên kết, ảnh và cụm từ phù hợp – để giúp người dùng nhanh chóng tìm thấy những gì họ đang tìm kiếm. Người dùng hiện có thể tạo và tùy chỉnh Memoji của họ trên máy Mac và thể hiện bản thân bằng nhãn Memoji để phù hợp với tâm trạng và tính cách của họ. Và với trình chọn ảnh và #images mới, bạn có thể nhanh chóng chia sẻ hình ảnh, GIF và video.

Ứng dụng Maps trên Mac cũng sẽ nhận được rất nhiều tính năng mới, bao gồm cả những bản đồ phong cách mới cho một số thành phố ở Châu Âu và góc 360 độ cho một địa điểm với Look Around và duyệt bản đồ chi tiết trong nhà của các sân bay và trung tâm mua sắm lớn. những chỉ dẫn dành cho xe đạp hoặc xe điện, thậm chí còn có cả trạm sạc điện cho xe giờ đây có thể được định tuyến trên máy Mac và được gửi trực tiếp đến iPhone.

Một số ứng dụng khác cũng được cập nhật giao diện mới trên macOS Big Sur như Mail, Photos, Notes và đặc biệt là bộ công cụ văn phòng iWork. Phiên bản mới này cũng hỗ trợ tự động chuyển kết nối AirPods giữa các thiết bị giống iOS và iPadOS 14.

Khi nào macOS Big Sur chính thức ra mắt

Sự ra mắt của macOS Big Sur năm nay đánh dấu cột mốc rất quan trọng đối với Apple, không chỉ vì chấm dứt tên gọi OS X để chuyển qua con số 11 mà còn vì macOS Big Sur là phiên bản đầu tiên hỗ trợ ARM64 khi công ty bắt đầu chuyển sang bộ xử lý ARM riêng cho Mac, chấm dứt mối quan hệ hợp tác với Intel trong hai năm tới.

Hiện tại, Apple cũng đã phát hành phiên bản beta đầu tiên dành cho nhà phát triển của macOS Big Sur, trong khi bản beta công khai dự kiến sẽ xuất hiện trong tháng 7 tới và bản cập nhật phần mềm miễn phí này sẽ được phát hành cho tất cả người dùng có máy Mac tương thích vào mùa thu. Và dưới đây là danh sách các máy Mac sẽ được “lên đời” macOS Big Sur:

• MacBook 12 inch 2015 hoặc mới hơn
• MacBook Air 2013 hoặc mới hơn
• MacBook Pro Late 2013 hoặc mới hơn
• Mac mini 2014 hoặc mới hơn
• iMac 2014 hoặc mới hơn
• iMac Pro
• Mac Pro 2013 hoặc mới hơn

Như vậy có nghĩa là các mẫu máy Mac dưới đây sẽ không thể được nâng cấp lên macOS Big Sur:

• MacBook Pro 2012 và Early 2013
• MacBook Air 2012
• iMac 2012 và 2013
• Mac mini 2012